عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی
نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی و شرایط تحقق جرم آدم ربایی در جهت آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.
عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی عبارتند از عنصر قانونی جرم آدم ربایی، عنصر مادی جرم آدم ربایی و عنصر معنوی ( سوء نیت عام و سوء نیت خاص ) که به تحلیل آن می پردازیم.
1 – عنصر قانونی جرم آدم ربایی
مطابق ماده 2 قانون مجازات اسلامی تنها فعل یا ترک فعلی که طبق قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می‌شود و اصل قانونی بودن جرم و مجازات بر این امر تاکید دارد که هر عمل ضد اجتماعی باید توسط قانونگذار جرم انگاری گردیده باشد تا مرتکب آن مجازات شود.
عنصر قانونی جرم آدم ربایی در ماده 621 قانون مجازات اسلامی تصریح گردیده است « هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از 5 تا 15 سال محکوم خواهد شد.
در صورتی که سن قربانی کمتر از 15 سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به قربانی آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌شود ».
2 – عنصر مادی جرم آدم ربایی
یکی از عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی عنصر مادی است. عمل ربودن افراد به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر عنصر مادی جرم آدم ربایی محسوب می‌شود، یعنی اگر شخصی به هر انگیزه و با حیله و تقلب و یا بدون رضایت او را برباید عنصر مادی جرم آدم ربایی محقق شده است.
در ماده 621 قانون مجازات اسلامی، عمل ربودن عنصر مادی این جرم تلقی می شود. عنصر مادی، قسمت فیزیکی جرم است که ظهور در جامعه دارد و مشتمل بر رفتار مجرمانه مرتکب جرم، موضوع جرم و شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم می‌باشد که به تشریح هریک می پردازیم :
موضوع جرم آدم ربایی :
در جرم آدم ربایی موضوع جرم انسان زنده است که باید حداقل ۱۵ سال داشته باشد، در غیر این صورت ممکن است مشمول آدم‌ربایی مشدد قرار گیرد. این مـوجود انـسانی با توجه به اطلاق عبارت «شخصی» در ماده ۶۲۱ شامل تمامی اشخاص اعم از زن و مرد مـی‌شود و جنسیت و سن تأثیری در ماهیت این جرم ندارد؛ و فقط در صورتی که سن مجنی علیه کـمتر از پانـزده سـال تمام باشد، و یا آسیب جسمی یا حیثیتی به وی وارد شود، برابر ماده۶۲۱ مجازات مرتکب حـداکثر مـجازات قانونی خواهد بود.
بیشتر بخوانید : جرم کلاهبرداری اینترنتی و مجازات آن
رفتار مجرمانه :
رفتار مجرمانه در جرم آدم ربایی ربودن می باشد. ربودن شخص از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله، به طوری که شخص ربوده شده هیچ اراده‌ای از خود نداشته باشد. بنابراین جابه جایی و تغییر مکان مفهوم اصلی « ربودن » است. بنابراین فعل مثبت اين جرم، ربودن است كه مستلزم استيلا يافتن بر انسان و جابجايي او از محلي به محل ديگر از طرق مختلفي مثل زور، تهديد يا حيله است.
مرتکب و شکل ارتکاب :
هر کسی می‌تواند باشد که به صورت مباشرت یا مداخله و به طور غیرمستقیم قابل تحقق است که می تواند به صورت مباشرت، شرکت و معاونت مطرح شود. بنابراین همان گونه که در مواد ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی قید شده، مرتکب این جرم می‌تواند «هرکس» باشد و هیچ ویژگی برای مرتکب شرط نشده است.
شرایط و اوضاع و احوال ارتکاب جرم آدم‌ربایی
عدم وجود رضایت مجنی علیه :
اولین و مهم ترین شرط شرط تحقق این جرم عدم وجود رضایت و میل باطنی شخص ربوده شده است و بدون آن جرم محقق نمی‌شود.
وجود عنف و اکراه :
وجود عنف در این جرم می‌تواند به دو صورت عنف مادی مثل بستن دست و پا، مضروب و مجروح کردن و امثال آن انجام گیرد و یا عنف معنوی مانند تهدید نسبت به طرف یا خانواده او صورت پذیرد. شکل دیگر آدم‌ربایی ممکن است به صورت توسل به حیله و تقلب و نیرنگ باشد. مانند آن که مرتکب مسافرکش باشد و یا به عنوان مسافر سوار وسیله گردیده و اقدامات لازم جهت وقوع جرم آدم‌ربایی را انجام دهد.
بنابراین چنانچه فرد، ابتدا با رضایت سوار خودروی دیگری گردد و راننده تغییر مسیر دهد، جرم آدم‌ربایی محقق می‌گردد و رضایت اولیه فرد در سوار شدن، مانع تحقق جرم آدم‌ربایی نخواهد بود.
3 – عنصر معنوی جرم آدم ربایی
یکی دیگر از عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی عنصر معنوی است. جرم آدم‌ربایی در صورتی محقق می‌شود که علاوه بر عنصر قانونی و مادی، عنصر روانی و معنوی را دارا باشد یعنی شخص باید سوء نیت و قصد مجرمانه برای ارتکاب جرم را داشته باشد. در غیر اینصورت جرم فوق محقق نخواهد شد و انگیزه مرتکب جرم در عدم مسئولیت او بی‌تاثیر خوهد بود و مرتکب با هر انگیزه‌ای اعم از مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر مرتکب آدم‌ربایی شود مجازات خواهد شد.
شرایط تحقق جرم آدم ربایی
1 – رضایت نداشتن شخص ربوده شده یکی از شرایط تحقق این جرم است. این شرط مهمترین عنصر تحقق جرم آدم‌ربایی است، زیرا شرط یاد شده به این معناست که عمل ربایش باید بدون رضایت و اراده شخص ربوده شده صورت گیرد و با وجود رضایت شخص ربوده شده، تحقق این جرم منتفی است.
2 – انتقال شخص ربوده شده را شرط دیگر وقوع جرم آدم‌ربایی است از جمله شرایط تحقق جرم آدم‌ربایی، انتقال شخص ربوده شده از محلی به محل دیگر است و در غیر این صورت جرم آدم‌ربایی محقق نخواهد شد.
جهت مشاوره حقوقی در خصوص عناصر تشکیل دهنده جرم آدم ربایی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
