دستور موقت ملاقات فرزند
نوشته پیش رو توسط وکیل خانواده در خصوص شرایط صدور دستور موقت ملاقات فرزند و ملاقات فرزند بعد از طلاق در جهت آشنایی بیشتر شما عزیزان تنظیم گردیده است. به موجب قانون حمایت خانواده جدید نهادی به نام دستور موقت ملاقات فرزند در امور خانواده پیش بینی شده است. در امور خانواده اختلافاتی که ممکن است بین زوجین در خصوص فرزند مشترک پیش بیاید مانند حضانت فرزند به دلیل اینکه رسیدگی به این امور ممکن است به طول بیانجامد کسی که حق ملاقات دارد میتواند با تقاضای دستور موقت ملاقات فرزند، طرف مقابل را ملزم به ملاقات با طفل نماید.
حضانت دائم فرزند پسر و دختر تا ۷ سالگی با مادر است و حضانت دختر از ۷ سالگی تا ۹ سالگی و پسر نیز از۷ سالگی تا ۱۵ سالگی با پدر می باشد. طرفی که حضانت فرزند با او نیست حق ملاقات فرزند را دارد و می تواند فرزندش را ملاقات نماید. اگر کسی که حضانت فرزند با اوست مانع ملاقات طرف دیگر شود طرف دیگر می تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای دستور موقت ملاقات فرزند کند.
به موجب قانون حمایت خانواده مصوّب۱۳۹۱، نهاد دستور موقت ملاقات فرزند در امور خانواده در مواردی اعطا می‌گردد که هر یک از زوجین بخواهند از اقداماتی که ممکن است در مورد فرزند مشترکشان بنمایند که بر خلاف مصلحت یا حقوق قانونی طرف مقابل باشد و با دستور موقت از وقوع اقداماتی که به ضرر آنها می‌باشد جلوگیری کنند.
شرایط صدور دستور موقت ملاقات فرزند
مطابق ماده۷ قانون حمایت خانواده « دادگاه می تواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوی به درخواست یکی از طرفین در اموری از قبیل حضانت، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آنها فوریت دارد بدون اخذ تأمین، دستور موقت صادر کند. این دستور بدون نیاز به تأیید رئیس حوزه قضائی قابل اجراء است. چنانچه دادگاه ظرف شش ماه راجع به اصل دعوی اتخاذ تصمیم نکند، دستور صادرشده ملغی محسوب و از آن رفع اثر می شود، مگر آنکه دادگاه مطابق این ماده دوباره دستور موقت صادر کند.
دستور موقت ملاقات فرزند را هر یک از اشخاص ذینفع میتوانند از دادگاه تقاضا نمایند و قانون حمایت از خانواده مقرر داشته که محاکم میتوانند بدون اخذ تأمین، قرار دستور موقت ملاقات فرزند صادر نمایند و اجرای این دستور نیازی به تأیید رییس حوزه قضایی ندارد، همچنین برای دادگاه شش ماه مهلت برای اتخاذ تصمیم راجع به اصل دعوا در نظر گرفته که در صورت اتمام این مهلت، دستور صادره ملغی و از آن رفع اثر میشود.
مطابق ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده «هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت میشود». ضمانت اجرای کیفری در ماده ۴۰ مختص احکام قضایی است و به دستور موقت که در قالب «قرار» صادر میشود، تسرّی ندارد. بنابراین محاکم در خصوص عدم اجرای دستور موقت ملاقات فرزند، مقررات ماده 40 را اعمال نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: نفقه فرزند
نمونه دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند
با سلام احتراماً به استحضار می رساند : اینجانب با خوانده به موجب عقدنامه شماره ۲۳۱۲ مورخ ۳۰/۱۰/۱۳۹۰ دفترخانه شماره ۹۲۳ شهرستان تهران عقد ازدواج دایم منعقد کرده ایم. حاصل این ازدواج یک فرزند دختر می باشد. به علت اختلافات متعدد در زندگی مشترک، ازیکدیگر جدا شده ایم. با توجه به این که فرزند مشترک تحت حضانت خوانده می باشد، ایشان به بهانه های مختلف از ملاقات اینجانب با فرزندم جلوگیری می کند.
لذا با استناد به ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی و مواد ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۷ قانون حمایت خانواده، صدور و اجرای دستور موقت ملاقات فرزند را به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینه های دادرسی را استدعا دارم.
مهم‌ترین ویژگی‌های دستور موقت در قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱
- امکان صدور آن بدون نیاز به اخذ تأمین : دستور موقت ملاقات فرزند که در قانون جدید حمایت از خانواده در مورد دعاوی خانوادگی پیش بینی شده با مفهوم اخص دستور موقت مورد نظر قانون‌گذار متفاوت می‌باشد به نظر می‌رسد. علت اینکه مقنّن در تصویب این ماده بدون اخذ تأمین، صدور دستور موقت را روا دانسته این است که اغلب خواسته‌‌های دعاوی خانوادگی غیرمالی می‌باشند و نمی‌توان با اخذ تأمین مالی زیان احتمالی را جبران کرد و هدف حمایت از خانواده دانست.
- قابلیت اجرا بدون نیاز به تأیید رییس حوزه قضایی : در قانون آیین دادرسی مدنی اجرای دستور موقت ملاقات فرزند باید به تأیید رییس‌حوزه قضایی برسد (تبصره ۱ ماده ۳۲۵ این قانون)، ولی در ماده۷ قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ چنین ترتیبی پیش‌بینی نشده است.
- اعتبار شش ماهه تا تصمیم دادگاه : دستور موقت ملاقات فرزند که بر اساس ماده ۷ قانون حمایت از خانواده صادر گردد، به مدت شش ماه اعتبار دارد و چنانچه پس از گذشت شش ماه در مورد اصل دعوا تصمیمی اتخاذ نشده باشد، دستورموقت ملاقات فرزند لغو گردیده و برای برقراری دوباره آن بایستی دوباره دادگاه بر اساس همین ماده، دستور موقت ملاقات فرزند را صادر نماید.
رفع اثر از دستور موقت ملاقات فرزند
- هرگاه در جریان رسیدگی به دادخواست ملاقات فرزند و حضانت فرزند، خواهان محکوم به بی حقی گردد و در جریان رسیدگی هم دستور موقت ملاقات فرزند و یا حضانت فرزند را اخذ کرده باشد، با درخواست خوانده از دستور موقت رفع اثر و منجر به لغو آن می‌گردد.
- با توجه به اینکه اجرای دستور موقت ملاقات فرزند، نیاز به تایید رئیس حوزه ی قضایی ندارد، هرگاه دادگاه در مدت شش ماه نسبت به اصل دعوای مذکور اتخاذ تصمیم نکند، در نتیجه دستور موقت صادره لغو و از آن رفع اثر می‌گردد.
- در صورتی که دعوی اصلی مبنی بر ملاقات فرزند و یا حضانت اقامه نشده و دستور موقت ملاقات فرزند صادر شده باشد، هرگاه تا مدت بیست روز از صدور دستور موقت فرزند، اقامه ی دعوی نشده باشد و یا دادخواست اصلی تقدیم دادگاه نشده باشد، در این صورت به درخواست طرف، از دستور موقت ملاقات فرزند رفع اثر می‌گردد.
مستندات قانونی مرتبط با دستور موقت ملاقات فرزند
ماده ۷ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ « دادگاه میتواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوی به درخواست یکی از طرفین در اموری از قبیل حضانت، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آنها فوریت دارد بدون اخذ تامین، دستور موقت صادر کند. این دستور بدون نیاز به تایید رئیس حوزه قضائی قابل اجراء است. چنانچه دادگاه ظرف شش ماه راجع به اصل دعوی اتخاذ تصمیم نکند، دستور صادر شده ملغی محسوب و از آن رفع اثر میشود، مگر آنکه دادگاه مطابق این ماده دوباره دستور موقت صادر کند».
ماده ۴٠ قانون حمایت خانواده مصوب ١٣٩١ «هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت میشود».
ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده مصوب ١٣٩١ « هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم میشود».
ملاقات فرزند بعد از طلاق
بعد از طلاق فقط رابطه زوجیت از بین می رود اما رابطه فرزند با والدین از بین نمی رود و این ارتباط دائمی است و هیچکس نمی تواند پدر و مادر را از ملاقات با فرزندش منع کند. حق ملاقات فرزند مشترک یکی از حقوق مسلم اشخاص است و هیچ شخصی را نمی توان از این حق محروم کرد، به این دلیل محاکم و دادگاه‌های خانواده به صرف دادخواست هر کدام از والدین، موضوع ملاقات فرزند و میزان و مدت آن را مشخص می کنند.
پدر یا مادر در هر حالتی می تواند فرزندش را ملاقات کند و این حق را به هیچ عنوان نمی توان از وی سلب نمود، حتی اگر پدر و مادر فساد اخلاقی داشته باشند. مگر اینکه ملاقات برای فرزند خطرات جانی و یا آسیب های روانی داشته باشد و یا پدر یا مادر بیماری روانی خطرناک داشته باشند که در اینصورت تنها با حکم دادگاه می توان مانع از ملاقات فرزند بعد از طلاق که حضانت بر عهده ی او نیست شد. سلب کلی حق ملاقات از پدر یا مادری که حضانت به عهده او نیست برخلاف صراحت ماده قانون مدنی است و دادگاه نمی تواند حکم به آن بدهد.
در صورتی که پدر یا مادر که در خواست کننده ملاقات فرزند است هیچ یک از مشکلات مذکور در بند بالا را نداشته باشند، در هر حالتی حق ملاقات فرزند خود را خواهد داشت و این حق به هیچ عنوان از وی سلب نمی شود.
مدت زمان ملاقات فرزند بعد از طلاق
مطابق ماده ۱۱۷۴قانون مدنی هر یک از والدین حق دارند که در زمانهای معین فرزند خود را ملاقات نماید. در صورتی که بین پدر و مادر در مورد نحوه و مدت زمان ملاقات توافق شده باشد مطابق همان توافق عمل می شود، ولی چنانچه توافقی به عمل نیاید دادگاه زمان و مکان ملاقات را تعیین میکند و دو طرف ملزم به رعایت آن هستند.
مدت زمان ملاقات فرزند بعد از طلاق دارای محدودیت نمی باشد مگر اینکه طفل بعد از سن رشد، تمایلی به ملاقات نداشته باشد. زمان ملاقات را می توان افزایش یا کاهش داد. پس خواهان می تواند دادخواست افزایش و یا کاهش زمان ملاقات را به دادگاه ارائه کند که دادگاه بر اساس شرایط و مصالح کودک حکم به افزایش یا کاهش مدت زمان ملاقات خواهد داد.
محاکم پس از صدور حکم ملاقات فرزند که در آن ساعات ملاقات تصریح شده محل اجرای حکم ( تحویل فرزند ) را کلانتری محل سکونت یا مراکز مشاوره قرار می‌دهند و درصورتی که هر یک از والدین حداقل دو مورد گواهی از عدم انجام و تحویل فرزند از مراجع مذکور را به دادگاه صادرکننده رای ارائه کند، میتواند درخواست اعمال ماده 40 را مطرح کند.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند
تعیین مکان ملاقات فرزند بعد از طلاق
تعیین مکان ملاقات فرزند می تواند توافقی باشد و در صورت عدم توافق با تشخیص دادگاه می باشد. برخی دادگاه ها نیز برای حل این مشکل، کلانتری را محل ملاقات قرار می دهند. در حالی که این اقدام به طفل آسیب روحی و روانی جدی وارد می کند و ترس و اضطراب ناشی از این ملاقات ها آرامش روحی او را در معرض خطرات جدی قرار می دهد.
در قانون حمایت خانواده مصوب 1391 و به موجب تبصره 1 ماده 41، قانون‌گذار به لزوم ایجاد امکانات مناسب برای ملاقات فرزندان طلاق با والدینشان تأکید میکند و قوه قضاییه را به فراهم سازی این سازو کار مکلف کرده است. در این ماده قانونی آمده است: “قوه قضاییه مکلف است برای نحوه ملاقات والدین با طفل، سازو کار مناسب با مصالح خانواده و کودک را فراهم کند”.
به موجب ماده 68 آیین‌نامه اجرایی “در اجرای تبصره ماده قانون، رییس کل دادگستری استان موظف است در هر حوزه قضایی، محل یا محل‌هایی را با فضای متناسب با روحیات اطفال با همکاری و استفاده از امکانات و منابع انسانی سازمان بهزیستی و ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بهداشت و درمان یا سایر مراکز ذی ربط با تعداد کافی مددکار اجتماعی و در صورت نیاز، مأمور انتظامی، جهت ملاقات والدین با اطفال اختصاص دهد.
سوالات متداول :
مدارک مورد نیاز برای گرفتن دستور موقت ملاقات فرزند چیست؟
مدارک مورد نیاز برای گرفتن دستور موقت ملاقات فرزند همراه داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی، اصل سند ازدواج، سند طلاق در صورت طلاق می باشد.
دستور موقت ملاقات فرزند چقدر طول میکشد؟
گرفتن صدور حکم ملاقات فرزند دارای فرایند طولانی می باشد، زیرا حکم صادره باید به قطعیت برسد و بعد از صدور اجراییه، خواهان می تواند فرزند خود را ملاقات نماید و ممکن است حداقل 6 ماه طول بکشد. از این رو در قانون حمایت خانواده جدید صدور دستور موقت ملاقات طفل از جمله ضوابط جدید می باشد که به فوریت اجرا می شود. بنابراین، اگر یکی از والدین در مدت زمان حضانت فرزند مانع ملاقات طرف مقابل شود، شخصی که حق دارد فرزند را ملاقات کند میتواند تقاضای صدور دستور موقت ملاقات فرزند را بخواهد با درخواست خواهان دادگاه بلافاصله نسبت به صدور دستور ملاقات با فرزند اقدام می نماید و به سرعت اجرا می گردد.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
