جرم آدم ربایی
جرم آدم ربایی و مجازات آن در قانون جدید، نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص جرم آدم ربایی و مجازات جرم آدم ربایی برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. در تعریف جرم آدم ربایی می‌توان چنین گفت” آدم‌ربایی عبارت است از استیلا یافتن بر انسان و نقل مکان دادن او از محلی به محل دیگر به صورت غیرقانونی و بر خلاف میل و رضایت وی. این تعریف متمایز از تـعریف سرقت است؛ زیرا سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است، در حالی که موضوع آدم‌ربایی، انسان است.
در قانون مجازات اسلامی جرم آدم ربایی در ماده 621 جرم انگاری گردیده است. مطابق ماده ۶۲۱ «هر کس شخصا یا توسط دیگری شخصی را به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر را برباید یا مخفی کند، به حبس از 5 تا 15 سال محکوم خواهد شد.
در صورتی که سن مجنی علیه کمتر از 15 سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی‌علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم میشود. تبصره – مجازات شروع به آدم ربایی 3 تا 5 سال حبس است.
جرم آدم‌ربایی از جرائم علیه اشخاص و به معنای سلب آزادی تن است و به انتقال یک شخص بدون رضایت و اراده او از محلی به محل دیگر با استفاده از زور، تهدید گفته میشود. در جرم آدم ربایی علاوه بر اینکه آزادی تن اشخاص را سلب می‌کنند، در اغلب اوقات صدمات جسمی و صدمات حیثیتی بر افراد وارد می‌کنند که غیر قابل جبران است و با توجه به تأثیری که در برهم زدن نظم جامعه اشخاص می‌گذارد، یکی از سنگین ترین جرایم تعزیری در نظام حقوقی ایران است.
تفاوت آدم ربایی با حبس کردن
ارتکاب این جرم منتهی به حبس های طولانی مدت می شود و مرتکب را از استفاده از بسیاری از امتیازهای قانونی در جریان محاکمه و پس از صدور حکم محروم می‌کند. رفتار فیزیکی لازم برای تحقق این جرم ربودن است، همانطور که ربودن مال مستلزم نقل مکان کردن مال دیگری بدون رضایت وی می باشد، برای تحقق جرم آدم ربایی نیز، برخلاف جرم حبس کردن غیرقانونی، باید شخص دیگری بدون رضایت خودش چه به طور پنهانی و چه به صورت علنی جابجا شود. بنابراین، بستن در اتاق بر روی دیگری و یا همراه کردن دیگری با خود با میل و رضایت وی آدم ربایی محسوب نمی شود.
مختصات جرم آدم‌ربایی
- جرم آدم‌ربایی از جرایم آنی به شمار می‌رود. در تعریف جرم آنی باید گفت هنگامی که عنصر مادی جرم در یک لحظه واقع شود، جرم آنی به وقوع پیوسته است.
- جرم آدم ربایی مقیّد به نتیجه است و صرف استیلا یـافتن بـر یک موجود انسانی و سلب آزادی وی، بدون ایـنکه مـنجر به نتیجه ی مجرمانه (انتقال او از محلی به محل دیگر) شود، آدم‌ربایی نبوده و ممکن است با اجتماع شرایط دیـگر، توقیف یـا حبس غیر قانونی و یا شـروع بـه آدم ربایی محسوب گردد. بدیهی اسـت در جـرایم مقید به نتیجه، وجود رابطه سـببیت بـین فعل مرتکب و نتیجه ی مجرمانه شرط لازم برای تحقق جرم است.
- آدم ربایی از جرایم غیر قابل گذشت محسوب میشود. بنابراین، گذشت شاکی خصوصی، تعقیب و یا اجرای مجازات را موقوف نخواهد کرد. در این موارد، گذشت شاکی یا مـدعی خصوصی فـقط مـی‌تواند به استناد ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات مرتکب را تخفیف دهد.
- مجازات آدم ربایی غیر قابل تعلیق است. بنابراین به موجب بند ب ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، مجازات کـسانی کـه به اتهام ارتکاب جرم آدم‌ربایی محکوم می‌شوند، غیر قابل تعلیق است.
مجازات آدم ربایی
قانون مجازات اسلامی آدم ربایی را جرم انگاری کرده است ومطابق ماده 621 قانون مجازات اسلامی هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا” یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از پنج تا 15 سال محکوم خواهد شد. اما اگر سن مجنی علیه کمتر از 15 سال باشد، عمل ربودن با وسیله نقلیه اعم از موتوری و غیر موتوری باشد، به مجنی علیه آسیب حیثیتی، روحی و روانی رسانده باشد مجازات تشدید می شود.
مجازات آدم ربایی در قانون کاهش مجازاتهای حبس تعزیری
مطابق فانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 مجازات آدم ربایی را صرف نظر از کیفیات مشدده به دو قسم تقسیم کرده است :
چنانچه ارتکاب رکن مادی بزه آدم ربایی با عنف یا تهدید باشد مجازات مرتکب حبس تعزیری درجه 4 (پنج تا ده سال حبس ) در غیر اینصورت به حبس درجه 5 ( دو تا پنج سال حبس ) محکوم خواهد شد.در مواردی که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسیله نقلیه انجام پذیرد و یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد بود.
مجازات شروع به آدم ربایی
اگر کسی شروع به آدم ربایی و عملیات اجرایی آن را آغاز کند اما در نتیجه عاملی خارجی نتواند عملیات آدم ربایی را به نتیجه برساند، همین مقدار از اقدامات وی هم تحت عنوان شروع به جرم آدم ربایی قابل تعقیب خواهد بود. مجازات آدم ربایان شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است. در شرایطی که قانون، حداقل و حداکثر میزان مجازات آدم ربایان را تعیین می‌کند، قاضی با توجه به شرایط هر پرونده و با رعایت قانون، میزان دقیق مجازات را تعیین می‌کند.
قانونگذار شروع به آدم ربایی را جرم دانسته است. بنابراین اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کند و شروع به اجرای آن نماید اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد و نتیجه حاصل نشده باشد به استناد ماده 41 و تبصره ماده 621 قانون مجازات اسلامی به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
در حال حاضر با توجه به قانون جدید کاهش مجازاتها ، مجازات شروع به آدم ربایی حبس درجه پنج یعنی دو تا پنج سال در صورتی که با قصد این کار را انجام داده باشد محکوم می شود .در غیر این صورت به حبس درجه پنج تبدیل میشود.
مجازات درجه ۴
- حبس بیش از پنج تا ده سال
- جزای نقدی بیش از یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا سیصد و شصت میلیون (۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
- انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی
مجازات درجه 5 - حبس بیش از دو تا پنج سال
- جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
- ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
- ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی
برای اینکه شروع به جرم جنبه کیفری داشته باشد، فرد باید عملیات مجرمانه را شروع کرده باشد. همچنین برای اینکه اقدام فرد مرتکب را شروع به جرمی بدانیم که قابل تعقیب و محاکمه قضایی است، خود او نباید از این کار دست کشیده باشد. بنابراین اگر کسی به اراده خود از عملیات اجرایی جرم دست کشیده باشد و آن را نیمه کاره رها کند و اعمالی که انجام داده است نیز جرم نباشد، دیگر نمی‌توان به عنوان شروع به جرم او را محاکمه کرد.
مجازات شریک جرم در آدم‌ربایی
هرگاه کسی با علم و عمده وسایل ارتکاب جرم آدم‌ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع نماید و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند به استناد ماده 43 قانون مجازات اسلامی معاون در جرم شناخته شده و مجازات معاون طبق ماده 726 قانون مجازات اسلامی حداقل مجازات مقرر در قانون برای همان جرم می‌باشد که در مورد جرم آدم ربایی پنج سال پیش‌بینی شده است.
جهات تشدید مجازات آدم ربایی
- مطابق ماده 621 قانون مجازات اسلامی در صورتی که سن ربوده شده کمتر از 15 سال باشد.
- ربودن با وسیله نقلیه (شامل وسیله نقلیه غیر موتوری نیز می شود ) انجام گیرد.
- به شخص ربوده شده آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده 15 سال حبس محکوم خواهد شد. اگر به قربانی جرم، آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، نیز مجازات تشدید خواهد شد.
شرط تشدید مجازات در این حالت آن است که بین آسیب وارد شده و عمل رباینده رابطه سببیت موجود باشد؛ اما مباشرت رباینده شرط نیست. به عبارت دیگر، اگر بعد از ربایش و در حین انتقال یا نگهداری به دلیلی غیر از عمل رباینده، مانند تصادف و انفجار، به فرد ربوده شده آسیبی وارد آید، باز هم مورد مشمول تشدید مجازات خواهد شد.
علاوه بر این در صورتی که آدم‌ربا مرتکب جرایم دیگری مثل جرایم منافی عفت شود، به مجازات آن جرایم نیز محکوم خواهد شد.
سوالات متدوال
آیا آدم ربایی جرم قابل گذشت محسوب می شود؟
آدم ربایی از زمره جرایم غیر قابل گذشت می باشد که مقید است به نتیجه و می توان گفت بر اساس بند ۲ ماده ۳۰ قانون مجازات اسلامی این نوع جرم قابل تعلیق است.
مجازات آدم ربایی در صورت رضایت شاکی چیست؟
جرم آدم ربایی چون از زمره جرایم غیر قابل گذشت می باشد رضایت شاکی پرونده فقط می تواند از اسباب تخفیف مجازات تلقی و میزان و کیفیت جرم را کاهش دهد. با گذشت شاکی از جرم آدم ربایی؛ تنها بخشی از مجازات که شامل جنبه خصوصی جرم است، بخشیده میشود و جنبه عمومی جرم به قوت خود باقی می‌ماند. اگر در این مرحله شاکی پرونده فوت کند حق گذشت و همچنین ادامه پرونده با ورثه شخصی است که فوت کرده است.
آدم ربایی در صلاحیت کدام دادگاه است؟
رسیدگی به جرم آدم ربایی در صلاحیت دادگاه کیفری دو می باشد. چنان چه فردی متهم به ارتکاب چند جرم از درجات مختلف باشد، دادگاهی به اتهام او رسیدگی می کند که صلاحیت رسیدگی به مهم ترین جرم را دارد. در صورتی که یکی از اتهامات از جمله جرایمی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری استان باشد، این دادگاه باید به اتهامات دیگر او که در صلاحیت دادگاه عمومی است نیز رسیدگی نماید.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل کیفری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
